Gewapend met een zelfsneltest, natuurlijk totaal onzinnig , laten we de omleiding rechts liggen...

Donderdagmiddag. Uurtje of... weet ik niet meer. Ik zit op de praktijk. Klaar voor vandaag, toch ook een to do list voor de dag van morgen. Maar de zin ontbreekt. Niets is afgelopen week gelopen zoals de planning het voorschreef. Het was rommelig, chaotisch ... Zoals zo vaak de laatste tijd, tolt mijn bovenkamer. Ik freubel wat op whats app met dezer of genen en stuur daarbij een app naar Louise. 

"Hej, ik heb eigenlijk zin om te lopen morgen." 

Drie tellen later: 🔔 Pinggggg

"ik ook!"

Meer communicatie blijkt niet nodig.

Etappe 16 Braamt - Millingen aan de Rijn 24 kilometer

Dertien over zes de trein vanaf Rotterdam Alexander zit er haast ingebakken. Echter kwam ik gisteravond tot het besef dat ik, ondanks mijn wandelzin, echt te moe ben om zo vroeg uit mijn nestje te springen. Na overleg met Louise en suggesties van lieve Luc besloten we de auto in Millingen te zetten en tijdig de regiotaxi te bellen om ons naar het startpunt in Braamt te brengen. Zeven uur zitten we vol ornaat, met Joe, de hond van Louise, in de auto. Nog steeds vroeg, maar dat ene uurtje maakt net het verschil. En voor Louise eigenlijk ook, zegt ze! Mooi. De dag lacht ons weer toe. Rond half acht belt Louise de regiotaxi en regelt dat ze ons om negen uur in Millingen ophaalt. 

Helaas. File! Negen uur halen we niet. Snel belt Louise de regiotaxi terug. Ze zitten vol. Slecht om half elf is er nog één beschikbaar. Hmm, dat wordt wachten. Nou ja, doe maar, zeg ik. Het is prachtig weer, er is vast wel een koffie to go te regelen... wat hebben we te verliezen? Afzeggen kan altijd nog. Ov vanuit Millingen naar Braamt is erg omslachtig dus ik betwijfel of er überhaupt een beter alternatief is. Denk het niet.

Vlak voor Nijmegen maken we een pitstop bij een benzinestation. Een koffie, een toiletbezoek en een corona zelf snel test. Tja, wat moet je ermee? Nou ja, wat niet! Door Duitsland zonder bewijs van vaccinatie of  negatieve testuitslag...  Het slaat natuurlijk helemaal nergens op maar toch besluiten we een test mee te nemen. Je weet maar nooit.

Ruim op tijd komen we in Millingen aan. We struinen wat door de straten, gaan een gezellig bakkertje in en trekken van alles uit de schappen. Voor onszelf, cadeautje voor Luc, lekkers voor mijn schoonmoeder en koffie to go. Nu de auto hier toch staat kunnen we wel inslaan. We lopen rondje om de kerk en duiken vervolgens het oude gemeentehuis in om een toiletbezoek te scoren. Vervolgens wachten we in het zonnetje netjes op de taxi.

- Eigenlijk is het al 16 april in plaats van 6, waarop mijn verhaal van vandaag gedateerd staat. Even een kronkel in de datum omdat ik met Luc etappe 18 al gelopen heb. Deze en de komende etappe stonden even in de parkeerstand. Maar om de lijn op de kaart van Nederland te laten kloppen smokkel ik nu even met de datum! -

De taxi moet een ongelooflijke omweg maken om in Braamt te komen. Alles vanwege het feit dat de grens met Duitsland dicht is voor Hollanders. De man heeft geen idee waar Braamt ligt. Sterker nog, hij vraagt ons of het plaatsje wel bestaat! Er is enigszins wat overtuigingskracht nodig maar uiteindelijk neemt hij het aan dat Braamt echt op de Nederlandse landkaart staat. Kwart over elf stappen we op de Langestraat in Braamt uit. Direct komen we wandelaars tegen die ook aan de tocht beginnen. Zij gaan richting Zelhem en  lopen van Zuid naar Noord. Direct gaat het natuurlijk over etappe 16 en 17, voor hun etappe 10 en 11. De stukken van het Pieterpad door Duitsland zijn op dit moment issue. Zij hebben besloten deze etappes voorlopig over te slaan. Die overweging heb ik ook gemaakt. Maar Louise en ik gaan het er toch op wagen.

De wandelaars wensen we een goede tocht en we gaan door. Onderweg had ik het erover gehad dat Braamt volgens mij een heel gezellig plaatsje is. Dit blijkt een waanidee. Na een flink stuk Braamt, door sfeerloze straten en woonwijk, weet ik inmiddels wel beter. Ook is Braamt, ondanks het gewoon een doordeweekse dag is, behoorlijk uitgestorven. Slechts een enkele sterveling en een handje vol hangjongeren komen we tegen.  Het heeft slechts 1000 inwoners dus een drukte van jewelste zal het sowieso nooit zijn. Wellicht lopen al die duizend inwoners enkel voor de jaarlijkse kermis uit. Een herkenbaar gegeven uit het dorp waar ikzelf ben opgegroeid, waar net als hier in Braamt, naast de jaarlijkse kermis, een fanfarekorps, een carnavalsvereniging en een oranje-comité aanwezig is. Een dorp van hetzelfde laken een pak dus!  

Het bedompte gevoel verdwijnt wanneer je eenmaal aan de rand van Braamt komt. Daar lacht het vrije gevoel, de mooie uitgestrekte natuur en de gezonde frisse lucht cq wind je toe. Met daarbij het  zonnetje schijnend op je bol is de voldoening compleet. Niets meer nodig vandaag!

Stilzwijgend lopen we over het lange karrespoor tussen het gras en akker. We genieten van deze eerste "Zen moments" die we op het begin van deze etappe ervaren. Met de tijd wordt het vast afgezaagd wanneer ik het zeg, maar het is opnieuw zo heerlijk!

In de verte kijken we tegen heuvels op. Het lijkt een beetje op het uitzicht wat ik met Luc had toen ik vanuit Gennep richting de Sint Jansberg liep. Met wat bochten over zand- en verharde wegen komen we bij een verkeersweg uit. Deze steken we over waarna we het Bergher bosch betreden.

Het is gelijk een  "wow" moment. Wel weer een bos..., maar toch een ander (soort) bos. Het is vooral een knus bos met smalle paden. Een soort laan, waarbij je echt de diepte in kijkt met heel in de verte een opening (zo lijkt). Het is goed voelbaar dat we omhoog lopen. Hoe verder we het bos inlopen hoe meer en sneller we stijgen. Ondertussen zijn we aan de klets geraakt en ik merk dat het voor mij moeizaam is om nog te praten en lopen tegelijkertijd. De klim is pittig. Een goede kuitenbijter met daarbij ook de hooikoorts die genoegzaam in mijn luchtwegen zit te wroeten.  Kort samengevat: Mijn tong hangt op de grond. Gelukkig volgt er na een lang stijgend pad, ook een lang dalend pad. Dat is altijd weer even een lekker moment om je maar gewoon naar beneden te laten rollen. Niettemin blijft het wel uitkijken want er liggen vele boomwortels. Even niet opletten waar je loopt en je ligt tijdens de dalende vaart zo op je snufferd.

Joe loopt op een drafje voor ons en vindt het wel prima zo in het bos. We passeren  de grote kei. Wederom een Scandinavische zwerfkei die 100.000 jaar geleden in de laatste IJstijd met de IJsgletsjers is meegevoerd naar deze plek. Deze kei(en), samen met zand en grind, stuwden de rivierbodem op tot deze hoogte.  Nu markeert deze kei de voet van de hoogste heuvel in Montferland. De Hettenheuvel. 86 meter.

r

Het pad tegenover de kei moeten we inslaan en loopt wederom omhoog, De Hettenheuvel op! Het is echt zalig hier in het bos en we genieten maximaal. Ook hier weer een stukje holle boom waarin mensen miniatuur dingen hebben gezet. Een soort setting van een verjaarsfeestje met slingertjes. Echt heel schattig. Halverwege het pad treffen we een stel die samen op een boomstam hun proviand op zit te eten. Ze spreken ons aan naar aanleiding van een selfie die we maken bij de houten wegbewijzering. We raken aan de klets. Zij lopen het Pieterpad ook van Noord naar Zuid maar zijn al twee jaar bezig en beslissen meestal last minute of er een etappe gelopen wordt. Op de vraag of zij de omleiding volgen of de originele route zijn ze heel duidelijk. "De originele route natuurlijk! Onze fietsen staan zelfs in Duitsland en die hebben we daar echt zonder enig probleem of controle neergezet. Wat kan je nou gebeuren op die paar kilometer door het bos? Je loopt er moederziel alleen!"  Ja inderdaad, die mening hebben wij ook. En mochten we wel aangehouden worden, nou ja, dan is dat gewoon zo. Je weet dat je dat risico loopt dus  wordt je in de kraag gegrepen, dan accepteer je dat, punt. De originele route blijft de mooiste dus die wil ik liever niet omzeilen.  "Nee niet doen hoor" zegt het stel. 

Na een kwartier besluiten we weer door te gaan. We zeggen gedag en vervolgen ons pad. De meningen over het stuk door Duitsland zijn fifty-fifty. De wandelaars die we in Braamt tegenkwamen durven het risico niet te nemen en de mensen van zojuist zijn er heel helder over... "gewoon doen". Ik had afgelopen dagen verschillende verhalen op internet gelezen en dan lees je inderdaad dat de mensen die gewoon de oude route volgen, en dat zijn er best veel, allemaal aangeven dat het zonder problemen is. Enkel door Duits bos waar je nauwelijks iemand tegenkomt. Gaan wij dus ook "gewoon doen".

Aan het einde van het lange bospad slaan we links in en komen bij een open veld. Er zitten verschillende wandelaars op een bankje te genieten van de zon, de rust, de natuur. Op het laatste bankje zit een Nederlands stel. Ook Pietenpadders. "Jullie zijn net te laat. Een prachtig hertje dartelde hier over het veld maar het dier is net de bossen ingesprongen",  zeggen ze tegen ons. Oh wat jammer. Missen wij weer😏. Nu stellen zij ons de vraag: Door Duitsland? Of via omleiding. Zij gaan ook gewoon  door Duitsland. Het sterkt ons in het plan om de omleiding te negeren. We zijn overduidelijk niet de enige dus dat komt wel goed. 

Inmiddels geeft mijn mobiel een pinggg. Er volgt een tekst "Welkom in Duitsland.... We bevinden ons nog in Nederland maar lopen vlak bij de grens. Links van ons is het Korterbosch rechts van ons de Keulsche Slagen. Nog wel beide Nederlands maar de Keulsche Slagen zal straks na de Hulzenberg geleidelijk overgaan in het Kuckuckstal.

Het is weer een heerlijks stukje bos waarbij we opnieuw  stijgen, dalen, stijgen, dalen. En dan komen we inderdaad op de kruising waar de keus gemaakt moet worden. Omleiding volgen? Of toch door? Ondanks we ons plan duidelijk hebben,  staan we nu toch even stil en beraden ons. Wat is wijsheid en wat lopen we mis wanneer we toch besluiten op safe te spelen. Nee zeg, we houden ons plan! We stellen een paar eigen regels die bestaan uit:  Pieterpad gids in de tas, bij tegenliggers bekken dicht en hond aan de lijn houden. Prima. Gewapend met deze regels en een zelfsneltest, wat natuurlijk totaal onzinnig is, laten we de omleiding rechts liggen. (links laten liggen is in dit geval letterlijk rechts laten liggen😉)

"Hallo Polizei. Bist du niederländisch?   

Ja, sicher, herr Polizei. 

Machen sie einen negativen Koronatest mit.   

Oh Herr Polizei, wenn Sie einen moment zeit haben, kümmern wir uns darum ..."

En midden in het Kuckuckstal gaan wij ter plekke een zelfsneltest doen😁. Compleet krankzinnige fantasie! En het erge is dat wij in volle ernst tegen andere wandelaars,  met wie wij een paar woorden wisselen,  zeggen dat we een test in de tas hebben en het dus wel goed komt. Heilig overtuigd dat dit ons bij aanhouding zal redden terwijl we tegelijkertijd dondersgoed weten dat we gewoon op de bon geslingerd zullen worden. Effin, zonder fantasie heb je geen mooi leven, zeg ik altijd maar!

We lopen richting de Boterweg en krijgen weer een flinke klim de Hulzenberg op. De Boterweg is een zeer oude handelsroute tussen Zevenaar, 's Heerenberg en Emmerich geweest. De weg loopt van het Duitse Stokkum naar het Gelderse Beek en gaat via de voet van de Hulzenberg. De route was een belangrijke handelsroute waar met name boter en zuivel werd vervoerd die  op de markt in Beek was verhandeld. Vanuit daar ging het verhandelde goed naar de markten in Emmerich, Zevenaar en 's Heerenberg. Naast handelsroute is de route ook bekend als smokkelroute.   

Op de Hulzenberg staat nu een enorme uitkijktoren. Echt enorm hoog. Met mijn hoogtevrees neem ik ook dit keer weer genoegen met een foto van onderaf. Het uitzicht wat je vanaf de top van de toren zal hebben is vast en zeker waanzinnig. Maar angst regeert dus die trappen omhoog laat ik toch maar even voor wat het is.

We pakken een slok water en nemen het pad die ons weer laat dalen. Super lekker naar die enorme klim!  

Het pad gaat een beetje slingerend naar een dal waarna we op een open plek komen. Een heideveld met hier en daar een paar bomen. Ondanks de temperatuur niet hoger dan een graad of twaalf is, krijg ik het hier bloedje heet. We staan uit de wind in de volle zon. Het gebied is heel droog en  toont als een soort droge bijna verdorde wildernis. Het is (nog) Nederland maar het toont zo buitenlands aan. Het is geweldig. Het is prachtig!

Langzaamaan komen we weer tussen bomen terecht. Nog steeds krijgen we veel zon op onze bol waardoor het echt warm blijft. Ik zit eigenlijk een beetje te worstelen met mijzelf omdat ik mijn trui uit wil doen maar geen zin heb om te stoppen, rugzak af te moeten doen, boel uittrekken enz. Het resulteert in stug door blijven lopen terwijl de warmte steeds oncomfortabeler voelt. We steggelen door en treffen aan het einde van het pad op een boom de naam "Elten" aan. Dat is de plaats die naast Hoch-Elten ligt, maar dan in het dal, waar het Pieterpad ons doorheen zal leiden. We zitten dus echt vlakbij de grens die voor de autobahn moet liggen. Zowaar lopen we  omhoog een viaduct over waardoor we boven de A12 de grens oversteken. De autobahn die nog lang bekend heeft gestaan als "Het Hazenpad". De bevolking uit deze omgeving heeft altijd aangegeven dat de Duitsers zoveel waarde aan de bouw van deze autoweg hebben gegeven omdat ze dit als mogelijk "snelle vluchtweg" zouden zien. Uiteindelijk was deze verbinding met Duitsland pas in 1965 gereed.

Ook al zijn we in ons leven tientallen malen in en door Duitsland geweest, het passeren van de grens blijft een magisch gevoel. Zeker wanneer je dit gewoon lopend doet! Vanaf hier is het inderdaad PP gids weg, kaken op elkaar en hond aan de lijn. Al snel komt er een gezin voorbij fietsen. Ze praten Duits. "Nou",  zegt Louise,  "die komen toch ook gewoon uit Holland vandaan gefietst. Hoe krom dat wij andersom iets illegaals doen!? "

Wanneer er een tegenliggende wandelaar komt die ons vriendelijk begroet knikken wij met een glimlach zonder woorden terug. We blijven beleefd. We oefenen  het toontje van de Duitse wandelaars. Halllooooooo. Als we het er even instampen en we roepen toch onbewust "Hallooooo", dan lijkt het of we bij de lokale bevolking horen. Denken we! 

Via een zandpad gaan we  langs een boerderij,  waarna het bos in. Op de een of andere manier voelt het veilig in het bos. Alsof de kans dat je betrapt wordt hier tussen de bomen niet bestaat. Wel hebben we direct het gevoel echt in Duitsland  te zijn. Zo stom. Hoeveel anders kan een Duits bos ten opzichte van een Nederlands bos zijn? Maar toch voelt het Duits. 

Links van ons op een uitloper van een boom treffen we een heel scala aan geschilderde zwerfkeitjes aan. Happy stones. Het is voor een aantal Pieterpadders een sport om gevonden keitjes te schilderen en ze vervolgens op de route neer te leggen. Een andere Pieterpadder pakt deze weer op en verlegd het steentje elders op de route. Zo krijg je keitjes die van Noord naar Zuid meereizen of andersom. De meningen over dit fenomeen zijn verdeeld. Een groep vindt het bijzonder leuk en post op internet wanneer ze weer een steen hebben gevonden en verplaatst. Een andere groep pakt de stenen op en post op internet demonstatief hoe ze de keien in een afvalbak dumpen omdat ze het schandalig vinden dat de verf die op de stenen zit in de natuur terechtkomen. Er is ook een middengroep zonder bemoeienis. Daar behoor ik toe. Ik aanschouw de steentjes, laat ze liggen en vorm er geen mening over. Iedereen moet zijn gevoel volgen en doen waar die gelukkig van wordt. Het is niet aan mij  om te oordelen wat of wie hierin goed of fout doet. Wel vind ik dat je ieders idee met respect mag behandelen. En daarin bespeur ik toch altijd een groep die enkel zijn/haar eigen idee respectabel vindt en meent over die van een ander heen te mogen lopen. Kost mij altijd moeite. Niettemin heb ik naarmate ik ouder wordt geleerd wijselijk mijn mond te houden.

Opvallend dat wandelaars kennelijk de behoefte hebben hun steen hier in Duitsland neer te leggen want het lijkt uit te groeien tot een complete tentoonstelling!

We gaan verder door het bos en zijn erg alert op de route omdat we hier niet willen verdwalen. Stel je voor dat we aan iemand de weg moeten vragen. Dan vallen we vet door de mand. Gaan we niet doen. Op zich zijn de rood-wit markeringen duidelijk zichtbaar. Maar op een paar kruispunten lijken ze juist net even onzichtbaar. Het gidsje wat ik onder mijn trui heb gestoken,  trek ik er af en toe toch even uit om de beschrijving nauwkeurig te volgen en te vergelijken met de markeringen. Helemaal omdat ook het rood-wit gemarkeerde Noaberpad hier loopt. Twee routes die elkaar continue kruisen. Dus helder blijven is wel gewenst.

We komen aan het einde van het pad en belanden aan het begin van het blote voetenpad. Een Duits fenomeen. In Nederland hebben we het klompenpad, die je gewoon op gympen mag lopen. In Duitsland heb je het blote voetenpad, die je het liefst echt op blotenvoeten loopt. "Het Wassertreten". Op blote voeten over verschillende bodemsoorten en door ijskoud water. 3.5 kilometer. Heel goed voor de voeten. Geloof ik graag maar toch houd ik mijn schoenen aan.

Op het pad ziet Louise een hommel op een paardenbloem zitten die we, met die lompe wandelschoenen, gelukkig net niet dood lopen. Of de hommel een blote voet had overleefd betwijfel ik overigens ook.

Na het blote voetenpad treffen we op een hoek een bankje aan. Even een goed moment om hier een slok water en een boterham te nemen en eindelijk die warme trui uit te doen. Wanneer we over het veld kijken zien we de kerktoren van Hoch-Elten. De kerk is waar we heen moeten en we begrijpen dat het dorpje ingaan. Vanaf nu dus even stilzwijgend het pad vervolgen

We lopen Hoch-Elten binnen en zien echt kasten van huizen op elke hoek van de straat. Vast Hollanders die in Nederland werken en hier net over de grens wonen, bedenken wij. Eenmaal verder het dorpje in richting de kern, krijgen we wel de indruk dat het een gezellig, warm en sfeervol dorpje is. Een grote mooie kerk met een nostalgisch kerkhof, mooie authentieke panden en rustieke lanen.   

Wanneer we Hoch-Elten uitlopen moeten we eerst door een super schattig smal paadje wat ons een bos inleidt. Tussen de struiken zit een veldmuisje. Het beestje zit verscholen in een holletje van bladeren en blijft roerloos zitten terwijl wij gehurkt voor hem zitten, samen met Joe, en hem bespieden. Het beestje blijft ons strak aankijken en wij hem (of haar) Ik pak mijn camera en uiteraard ... het standaard verhaal. Klaar om te klikken, muisje weg!

Eenmaal in het bos merken we dat we op hele hoge stuwwallen lopen. Niet voor niets heet het Hoch-Elten want het ligt echt hoog. 

Vlak voor we het pad naar beneden nemen komen we bij een muurtje waar we een geweldig uitzicht hebben over het dal waar we straks zullen lopen. Als het goed is, is dat inderdaad Nederland al. We klimmen nog even in een boom en kruipen onder takken,  waarna we ons af laten dalen via een smal paadje.

Onderaan het paadje moeten we direct een spoortunneltje onderdoor. Wel even uitkijken geblazen want het paadje komt uit op een drukke autoweg net in een bocht die gelijk onder een spoorbrug doorgaat. Het verkeer wat van de andere kant onder de tunnel doorkomt zie je dus niet aankomen. Over de brug loopt een spoorlijn die in 1856 werd geopend. Het is de verbinding Zevenaar - Emmerich. Hiermee kwam Nederland in directe verbinding met het Ruhrgebied. 

Effin, een gevaarlijk punt. Een vrachtwagen raast voorbij. We lopen aan de zijkant van de weg het spoortunneltje onderdoor en steken over zodra we zeker weten dat er van de andere kant niets meer uit de bocht komt racen.

Eenmaal overgestoken zien we het bord met de "D" die aangeeft dat je hier Duitsland inrijdt (of uit). We lopen het bord voorbij en weten dat we, zonder opgepakt te zijn voor illegale aanwezigheid op Duits grondgebied🤣, weer veilig Nederlands grondgebied oplopen. De brug, de rijnstrang,  is de officiële grens. De rijnstrang gaat over de oude Rijntak die ooit de hoofdtak van de Rijn was. de Rivierarm die langs de stuwwal loopt, en voorheen de stuwwal aanvrat, is de landsgrens Nederland-Duitsland.

We lopen over verharde weg door en zijn eigenlijk in no-time aan de rand van Spijk.  We treffen aan de kant van de weg een lieflijk uutbloashuuske aan. Het blijkt dat de inwoners van Spijk samen dit complexje voor wandelaars en fietsers hebben gemaakt om bij te kunnen komen. Het is een huisje waar je overdekt kan zitten en een heel gezellig buitenzitje. Een soort mini parkje. Te schattig

We lopen het oude steenarbeidersdorp in. Het is volledig uitgestorven. We komen in heel het dorp echt niemand, nog geen loslopende hond, tegen. Best een bijzondere gewaarwording om in een dorp te lopen waar je echt niets of niemand in beweging ziet. Een spookstadje. Voor de kerk vullen we de bidon bij een kraan die speciaal voor wandelaars is neergezet. We bekijken de monumenten die mensen laat herinneren aan het verleden van  de steenarbeiders. Het zware werk en het zware leven wat deze mensen hebben geleidt. Spijk bestond ooit uit 1000 inwoners. Nu zijn het er slechts 700. Qua inwoners is het dus nog erger gesteld dan Braamt.

Dat het dorp een groot verleden heeft in de steenproductie is aan alles te zien. De grote steen historie speelt hier de complete hoofdrol .

We lopen het dorp door en moeten via een trap de dijk op gaan. Enerzijds vinden we het heerlijk om op de dijk te gaan lopen en verwachten een prachtig uitzicht over de Rijn te hebben. Dat laatste is zeker het geval. Het water met de enorme boten en daarachter, aan de overkant van het water wat Duitsland is, mooi uitgestrekte natuur. Echter is de weg bovenop de dijk voor een wandelaar alles behalve relaxt. De weg is een drukke autoweg waar de ene auto, en ook vrachtwagens,  nog harder voorbij raast dan de andere auto. We lopen zoveel mogelijk in de berm maar moeten naast uitkijken voor de hardrijdende auto's ook uitkijken niet in het prikkeldraad te geraken. 

Wanneer we rechts van ons kijken zien we in de verte nog steeds de kerktoren van Hoch-Elten boven op de heuvel uitsteken. Links van ons een prachtige Rijn met alles wat daarbij hoort. We lopen door het steen industriegebied wat bij Spijk hoort. De fabrieken met alles daaromheen is eigenlijk spuuglelijk. Maar omdat het zo lelijk is, is het bijna mooi.

De weg over de dijk is lang en er valt met grote regelmaat het woord wat met de K begint en met de T eindigt. Ondanks het mooie uitzicht is het ongelooflijk rot lopen. Allebei hadden we op internet al eea gelezen van wandelaars die ons voor zijn gegaan. We begrijpen nu wat ze bedoelen met "Waardeloos stuk", "Echt rot lopen", "Beter dit stuk overslaan". 

Ik begrijp de recensies maar ik begrijp ook de route. Soms moet je gewoon door een vervelend cq saai stuk om de verbinding met andere mooie gebieden te maken. Net als dat je af en toe door een saaie jaren zeventig woonwijk moet. Het is alleen hier dat je echt hinder van het verkeer hebt en je als wandelaar heel kwetsbaar bent met de regelmatig veel te hard rijdende auto's en/of vrachtwagens. Dat maakt het irritatiepunt groot. Niettemin zijn wij gelukkig alle twee instaat om, ondanks we af en toe even een niet subtiel woord uit onze mond laten vallen,  ook de mooie stukken vanaf deze dijk te zien en daarvan te genieten. Daarbij ook niet te vergeten dat je toch ook een beetje door de historie van de steenfabrieken wordt geleidt wat specifiek bij Spijk hoort. 

Na 3.5 kilometer komen we in Tolkamer aan. We lopen beneden langs de kade vlak bij het water. Boven de kade zien we vreselijke jaren 70 appartementen waardoor wij het idee hebben dat Tolkamer enkel uit deze kade en de bovenliggende appartementen bestaat. Aan de kade zien we ook een drijvende supermarkt liggen. Helaas is de market gesloten want we hadden er wel graag even doorheen willen gaan.

Tolkamer is een dorp aan het Bijlandsch kanaal, waar de eerste aanleg mogelijkheid is voor Schippers die vanuit Duitsland vanaf de Rijn komen. Of andersom, de laatste aanlegplaats in Nederland voor schippers die vanaf de Waal richting Duitsland varen. Ooit was het een bloeiend douane dorp omdat schepen hier gedwongen aan moesten leggen vanwege de grensovergang. In vroegere tijden, wanneer Schippers hier aan de ketting lagen tot ze de grens over mochten, werd er flink gehandeld. Je lag immers toch maar te wachten tot je Duitsland in mocht dus dan kan je je tijd maar beter nuttig besteden! Dit was ook voor de middenstand die aan wal gevestigd was  een bloeiende tijd omdat zij mee profiteerden van de onderhandelende schippers. Dit is eeuwenlang zo gegaan totdat er, eerst wetswijzigingen optraden, en vervolgens de grenzen opengingen. Schippers hoefde niets meer in te klaren en dus ook niet meer aan te leggen! 

Het water cq de rivieren hier is inderdaad een labyrint. Hier kom je op een punt waar duidelijk wordt dat we ons  in "Het rivierenlandschap" begeven.

Even om het op een rijtje te krijgen:

De Rijn komt via Duitsland ons land binnen.

Vanaf Spijk gaat aan de Nederlandse kant van de Rijn over in de Boven Rijn.

Aan Duitse kant, dus de overkant van waar we nu staan, heet het nog steeds Rhein.

Ter hoogte van Tolkamer gaat aan Nederlandse kant de Rijn over in Bijlandsch kanaal.

Aan Duitse kant nog steeds Rhein.

Dan vanaf tegenovergestelde richting:

Net voorbij Millingen aan de Rijn komt vanaf de andere kant, dus vanaf Nijmegen, de Waal.

De Waal komt samen met het Pannerdensch kanaal, waarna een  korte afstand een afsplitsing komt van de Oude Waal.

Die afsplitsing van de Oude Waal is precies tegenover Millingen aan de Rijn.

Op dit punt gaat de Waal over in Bijerlandsch kanaal

Een ouder koppel op een bankje die opslag verliefd raken op Joe trekken een volledig pak hondensnoepjes uit de auto en beginnen het dier maximaal te voeren. Wanneer we door willen lopen staan ze erop dat we het hele pak hondensnoep meenemen. Het kost enige overredingskracht de mensen te overtuigen dat nog 6 kilometer met een pak hondensnoep echt een belasting is. Uiteindelijk propt de vrouw mijn handen vol met losse snoepjes die we voor de goede vrede dan toch maar meenemen. Onhandig, maar wel super schattig natuurlijk.

Aan een paar meiden met ijs in de handen vragen we waar ze het ijs vandaan hebben en volgen de route die zij aanwijzen om onszelf ook van een verkoelend ijsje te voorzien.  We nemen de trap naar boven en komen met ijs in de handen weer de trap omlaag. Volgens de route moeten we door een poort richting dorpscentrum. Het blijkt een poort in de muur (waarboven  de frituur zit waar we zojuist waren). Er zit een grote sluisdeur in die gesloten wordt in geval het water over de kade zou stromen. De sluisdeur beschermt het dorp tegen overstromingen. Helaas zijn er werkzaamheden aan de poort waardoor we er niet onderdoor kunnen. Via een omweg komen we alsnog in het dorpscentrum waar we ons verbazen over de lieflijke authentieke oude huisjes. Achter de stadspoort en de jaren 70 appartementen liggen dus toch wel wat pareltjes verscholen.

We lopen Tolkamer uit en komen weer terug op de Dijk. Die dijk die zo K...t loopt. 

Hoe dan ook genieten we wel weer van een prachtig zicht op het Bijlandsche kanaal waar vele schepen aangemeerd liggen. Het is mooi en uitgestrekt gebied. De weg is  wel een stuk rustiger dan op het stuk dijk vanuit Spijk. Dat scheelt een hoop want ondanks we nog steeds waakzaam zijn voor verkeer dat voorbij komt, lopen we toch een stuk relaxter. De dijk is hier ook bochtiger dus wellicht dat dit voor het verkeer ook neigt naar rustiger rijden.

Op een gegeven moment moeten we naar beneden stappen en door een hek de uiterwaard ingaan. Dit kan alleen wanneer het water niet te hoog staat. Gelukkig in de droge tijden van nu is de kans klein dat de uiterwaard onder water loopt. We kunnen dus veilig het gebied betreden. Het is heerlijk en prachtig. Ook hier zie je stukken zandgrond die gebarsten lijken. Gewoon te droog. Wat ik ook op de etappe Zelhem - Braamt zag.  De bodem is wel heel onregelmatig dus je moet opletten dat je je voeten goed optilt om vallen te voorkomen. Het is een gebied met niets. Alleen gras, een enkele rivierduin, hopen opgedroogde poep of modder en frisse wind en prachtig uitzicht op de rivier. verder niets.  

Na een kilometer door de uiterwaard klimmen we naast een klein oorlogskerkhofje weer omhoog. We gaan toch even op het hofje kijken. Het zijn slechts enkele graven. Zeven Britse vliegeniers die op 17 juni 1944 om zijn omgekomen. Tegenover de zeven graven staat een eenzaam graf.

Het is een  Canadese soldaat wiens naam en dergelijke  onbekende is. Zo triest. Dan lig je op een prachtig maar bijna onbewoond gebied aan de andere kant van de wereld begraven. Onbekend en eenzaam aan de uiterwaard van de Rijn. Er is iemand die je mist, maar niemand die weet waar je bent! Alleen wij, de toevallige wandelaars of fietsers die de moeite nemen om even een kijkje bij jouw graf te komen nemen. Het ontroert mij!

 

We verlaten het kerkhof en gaan via een bruggetje het water over. De laatste tweeënhalve kilometer moeten we over een soort schiereilandje lopen om bij de voetveer te komen. Ik zie dat het tegen half zes loopt en bedenk dat als we een beetje treuzelen, we de voetveer op enkele minuten na zullen missen en we dan een vol uur moeten wachten. We lopen door recreatiegebied wat natuurlijk ook weer hier en daar iets heeft wat ik op de foto wil hebben. Ik schiet af en toe even de weg af en neem al lopend een foto zodat ik snel weer terug op het pad ben. Kan de foto niet gelaten worden voor wat het is dan?  Ja kan best, maar wanneer ik een goudgeel eiland in het Bijlandsche meertje zie liggen moet ik het er toch even opzetten. Iets met herinnering vast willen blijven houden 😚

Langs een camping, een strand, en een riedel aanlegsteigers, komen we op een smal stukje slingerweg tussen water en struiken. Deze weg moet de laatste weg zijn tot aan het voetveer. Het is kwart voor zes. Moet lukken. Maar al snel komen we op een wat meer open stuk waarbij we de bochten in de weg waarop we lopen ver weg in de horizon zien verdwijnen. "Hoe lang is deze weg? " Vraagt Louise. Ik heb werkelijk geen idee. Ondertussen begin ik het ook wel wat spannend te vinden want die veer wil ik toch echt halen. We zetten er even flink vaart in. Joe blijft vrolijk voor ons uit huppelen. Zelfs na 25 kilometer ziet het er niet naar uit dat het beestje afgedraaid is. We lopen weer langs een ander water en zien voor ons een dijk. Ergens daar aan die dijk moet de voetveer liggen. De vraag is: Waar?

En dan eindelijk zien we, slechts aan wegbewijzering, dat we vlakbij het ophaalpunt van het pontje zijn. Acht minuten voor zes komen we er aan. Er staat enkel een fietser te wachten. We raken aan de praat en hij begrijpt dat we ons best hebben gedaan deze veer te halen. Oh zegt hij, dat is maar goed ook want het is de laatste veer! We kijken hem een beetje verbouwereerd aan omdat de informatie die wij van het net hebben gehaald ons vertelde dat de laatste veer om acht uur zou gaan. We checken het bord met tijden en verrek. 18.05 de laatste pont naar Millingen. Pff.

Te laat komen had echt een probleem gegeven. Ov, auto's of wat dan ook komen hier niet. We hadden echt kilometers terug moeten lopen eer we ons door een taxi hadden kunnen laten halen. Godzijdank dat we dus tijdig op ons horloge keken en even de vaart in de benenwagen hebben gezet. De pont is strak op tijd. Hij vaart recht op een Rijnaak af. Voor mijn gevoel knallen we er straks kneiterhard tegenaan maar, hoe ongelooflijk ook, de schipper weet precies hoe te varen want de rijnaak is nog niet voorbij en wij varen er rakelings achterlangs. Tien over zes stappen we aan wal in Millingen aan de Rijn. 

Het was weer een dag met hier en daar wat op onthoud. Te laat begonnen en toch net op tijd bij de pont. Eind goed al goed... de auto staat op ons te wachten. Hoe heerlijk is dat. Nagenietend stappen we in de auto. Het was weer  als vanouds, een top dag!